Wywiady

Nazywam się Andrzej Seredyński i jestem absolwentem I LO z 1997 roku. Mam trójkę rodzeństwa, najstarszego brata, który był absolwentem „Zielonego” w 1984 roku, czyli jeszcze można powiedzieć „za komuny”, do czego będę nawiązywać, ponieważ przeprowadziłem z nim rozmowę na temat wspomnień z Liceum. Drugi brat był absolwentem naszego LO również w czasach przed transformacją, czyli w 1989 roku. Ja zostałem absolwentem w 1997 roku, a nasza młodsza siostra w 1999 roku.
W budynku „Zielonego Liceum” funkcjonowało jakiś czas Liceum Medyczne, gdzie uczyły się zawodu przyszłe pielęgniarki, a gdzie jeden
z przedmiotów wykładał nasz ojciec Roman Seredyński, który był psychologiem klinicznym i biegłym sądowym z zakresu psychologii. Nasza rodzina była prawie w całości związana z I LO w Miliczu na przestrzeni blisko 20 lat… Po tym krótkim wstępie, chciałbym odpowiedzieć na kilka zadanych sobie pytań oraz nawiązać do informacji  wspomnieniowych
z I LO uzyskanych od mojego najstarszego brata…

Dlaczego I LO ?

– Wybór był dość oczywisty. Bracia nie mieli innej możliwości, bo
w powiecie funkcjonowało jedno liceum, ale przez lata ich zadowolenia
i satysfakcji z nauki w „Zielonym LO” panowała opinia, że jeśli szkoła średnia, to tylko w Zielonym. Wiązało się to z formalnościami, które trzeba było spełnić, aby się dostać do wymarzonej klasy w wymarzonym LO.
W powiecie i w środowisku rówieśników powiedzenie,  „chodzę do Zielonego Liceum”, dawało powód do dumy.

Klasa profilowa – ekologiczna. Dlaczego ?

– Przy naborze naszego rocznika w 1993 roku, utworzono pierwszy raz dwie klasy profilowe: tzw. profil menadżerski i ekologiczny. Ponieważ dalszą edukację na studiach, chciałem pierwotnie związać z biologią i chemią, więc wybór padł na klasę ekologiczną. Była to nowość na tamte czasy, pierwszy raz usłyszeliśmy o aspektach ekologii i dbaniu o środowisko.
Były prowadzone w tym kierunku dodatkowe zajęcia. Marzenie się spełniło
i dostałem się do tej profilowanej klasy. Pochodziłem z Krośnic podobnie jak kilka koleżanek i powiem szczerze, że początki były troszkę trudne, bo spotkaliśmy się z dziwnym na początku odbiorem ze strony kolegów
i koleżanek z Milicza. Wytykano nam wiejskie pochodzenie  i w dodatku
z miejscowości, w której był… szpital psychiatryczny. Docieranie trwało kilka tygodni,  ale przekonali się, że jesteśmy całkiem normalni i już ten temat nie powracał J.  Dzięki nowości, jaką była klasa profilowa – ekologiczna, zajęcia były rozszerzone, prowadzone w nowy, ciekawy sposób.  Wiązało się to także z wycieczkami np. do oczyszczalni ścieków,
czy w urokliwe miejsca Doliny Baryczy.

Kadra nauczycielska, jakie wrażenia ?

– Rozpoczeliśmy naukę w 1993 roku, a mój nastarszy brat, z którym rozmawiałem, zaczął we wrześniu 1980 roku, czyli dzień po podpisaniu porozumień sierpniowych, dwa różne światy, dwie różne rzeczywistości. Mimo tak dużej różnicy wieku między nami, miałem przyjemność i również wątpliwą przyjemność, spotkać niektórych nauczycieli tych, których spotkali również mój najstarszy i drugi brat.

Powiem szczerze, bywało różnie. Dało się odczuć, czy moi bracia byli lubiani, czy nie byli, przez danego nauczyciela. Niektóre lekcje i przedmioty, trzeba jasno powiedzieć, można uznać za stracone, bo merytorycznej wartości nie za dużo wnosiły, a przysparzały tylko ogromnej ilości, niespotykanego dotychczas stresu i strachu. Pozytywny jedyny aspekt tego stanu był taki, że człowiek nauczył się radzić sobie ze stresem no i… np. nauczył się często i dobrze „myć ręce”, co dzisiaj w dobie pandemii okazało się bardzo potrzebne J. Brat najstarszy bardzo cenił sobie poziom nauki matematyki, co pozwoliło mu bez problemu dostać się na Politechnikę Wrocławską. Ja również miałem szczęście do matematyki, ale nie tylko.

Kolejnym ciekawym wspomnieniem są lekcje historii. Mimo że od transformacji minęło 4 lata, to oficjalnie o napaści ZSRR na Polskę
17 września 1939 roku usłyszałem właśnie na lekcjach historii w I LO. Oczywiście dowiedziałem się o tym wcześniej, w trakcie cichych lekcji historii w domu rodzinnym od ojca, ale uprzedzał, żebym w „podstawówce” za czasów komuny o tym nie rozmawiał. Różnic było więcej, brat wspomina, że był zmuszany przez niektórych nauczycieli do udziału
w pochodach pierwszomajowych, ale przez 4 lata nauki w LO na żadnym nie był obecny, co niestety odbiło się na traktowaniu go przez niektórych nauczycieli (on to dzisiaj nazywa gnębieniem). 

Ja i moja siostra już tego problemu nie mieliśmy. W ogóle, jak teraz sobie przypominam, nie kojarzę i naprawdę nie spotkałem się z agitacją polityczną lub okazywaniem preferencji politycznych przez nauczycieli,
ale w latach 1993-1997 raczej jeszcze wszyscy grali do jednej wspólnej bramki o nazwie „wolność”. Niestety dzisiaj, będąc ojcem 14-letniej córki, muszę stwierdzić, że takie zachowania znowu mają miejsce. Dużą radością po przyjściu do LO była informacja, że nie będzie nauki języka rosyjskiego… Według mojego brata był to najbardziej stresujący przedmiot za jego czasów w LO!

Reasumując, tak jak to jest  i dzisiaj w każdym zawodzie, była kadra z powołania pod każdym względem oraz na szczęście nieliczne przypadki straconego czasu i nerwów.

Wesoła historia… jakoś szybko zdobyłem zaufanie wśród niektórych nauczycieli, do tego stopnia,  że dane mi było odnosić dziennik klasowy do pokoju nauczycielskiego po lekcjach i… starałem się jak mogłem, aby tego zaufania nie nadużywać.

Wychowawca, kim tak faktycznie był ?

– Dobrze, że oddzielny punkt mogę poświęcić wychowawcy. Ciężko pisać bez emocji, mimo że minęło 23 lata. Jako klasa mieliśmy ogromne szczęście, że trafiliśmy na „Panią Profesor” [Małgorzatę Posacką – przyp. redakcji], która była także naszą nauczycielką języka polskiego. Była młoda i piękna, ale przede wszystkim wyjątkowa jako wychowawca i nauczyciel. Krążyła wśród naszego rocznika niepisana opinia, że klasa IB, trafiła najlepiej jak mogła z wychowawcą. Wtedy jeszcze nie wiedzieliśmy, bo przekonywaliśmy się o tym z czasem…

Pierwszy raz otworzyły mi się oczy na lekcjach polskiego, jak nauczyciel pyta się mnie nie o to, co autor wiersza czy powieści miał na myśli w danym fragmencie utworu, ale pyta się mnie jak JA to rozumiem i co to dla mnie oznacza ? Nauczyciel, który wychodził jako nieliczny zza biurka i uczestniczył w dialogu wśród nas na środku klasy, a nie w monologu za biurkiem. Minęło 23 lata i nikomu nie muszę słodzić, ale znów chcę nawiązać do mojej córki, gdzie marzyłoby mi się mieć takich nauczycieli dla niej.

Jako wychowawca też była bardzo zaangażowana. Wiele rozmów na forum klasy na poważne i mniej poważne tematy, ale również wiele rozmów indywidualnych, jeśli ktoś z nas miał problem i potrzebę rozmowy. Regularne wyjazdy po raz pierwszy do różnych teatrów we Wrocławiu, niespotykane dzisiaj w szkole mojego dziecka, która teatry ma pod nosem.

Mieliśmy coroczne kilkudniowe wycieczki, najczęściej w góry. Mogliśmy się poznać lepiej i tworzyliśmy zgraną klasę dzięki takim wydarzeniom. 

Doceniam szczególnie i pamiętam do dzisiaj wychowawcę i tych nauczycieli, których relacje z uczniem były na płaszczyźnie Człowiek Nauczyciel do Człowiek Uczeń. Dialog, a nie monolog. Niewiele się pamięta z materiału przedmiotów, ale pamięta się wkład w kształtowanie osobowości, naukę samodzielności, odpowiedzialności i przygotowanie do dorosłego życia, które dla jednych przyszło szybciej, a dla drugich nieco później, ale byliśmy na to w miarę przygotowani.

Jakie nowe doświadczenia życiowe zdobyłem w trakcie pobytu w LO ?

– W „Zielonym LO” dane mi było wyjeżdżać regularnie na kilkudniowe wycieczki z całą klasą w różne ciekawe miejsca. „Zielone LO” to także pierwsza miłość, pierwsze usłyszane i wypowiedziane „Kocham Cię”, pierwszy pocałunek, pierwsze całkiem udane randki… Oczywiście także pierwszy alkohol.  Ale wszystko z umiarem i bez złych konsekwencji. Przecież byliśmy pod dobrą opieką. Były także pierwsze prawdziwe wagary. Woleliśmy z kumplami iść korzystać i odkrywać uroki Doliny Baryczy, niż uczyć się „myć ręce…”. Nauczyliśmy się szybko radzić sobie ze stresem.
Gdy była zła pogoda i korzystanie z uroków przyrody było niemożliwe, to wykorzystywaliśmy zalety ogromnego budynku Liceum z mnóstwem zakamarków,  w których można było się spokojnie schować i przegadać cały dzień.

Matura, a w zasadzie dwie… 

– Zwieńczeniem nauki w LO była oczywiście matura, nauka i przygotowanie w ramach lekcji. Po godzinach zwykle wygrywały spotkania towarzyskie niż dodatkowe siedzenie nad książkami.  Przyszedł długi weekend majowy, który rozpoczął się 1 maja w czwartek. Ojciec zmotywował mnie rano, abym w końcu przysiadł do książek i powtórzył materiał do matury z języka polskiego, która przypadała na 6 maja. Niestety, nasza poranna rozmowa była ostatnią, bo popołudniu tego samego dnia nagle zmarł na zawał. I tyle było z powtarzania materiału… Wtedy ogromną rolę znowu odegrała moja wychowawczyni, która przeprowadziła mnie „za rękę” przez te kilka trudnych dni. Kilka jej rozmów ze mną, udział w pogrzebie
i ogromne wsparcie. Oczywiście przed egzaminem powiedziałem Pani Profesor, że mnie na maturze nie będzie i że podejdę za rok. Wtedy odbyła się poważna rozmowa, motywująca i optymistycznie mimo wszystko nastawiająca. Spowodowała, że pojawiłem się przed aulą na egzaminie
z języka polskiego. Pamiętam, jak szedł ze mną kolega z równoległej klasy
i tuż przed wejściem do LO powiedział, że nie idzie na maturę i nie podszedł do egzaminu. Korciło mnie, żeby pójść za nim, ale jednak wylądowałem w ławce na auli. Jedno jest pewne, nie byłoby mnie na tej maturze, gdyby nie rozmowy w te kilka dni od śmierci ojca do matury.
Za to przy każdej okazji jej dziękuję!

Znaczenie ?

– W kilku słowach, pewne jest, że czas i lata spędzone w LO wprowadzały mnie w dorosłość. Z perspektywy czasu i porównania, w zdecydowanej większości miałem szczęście do spotkanych tam ludzi, zarówno kolegów i koleżanek, jak i kadry pedagogicznej. Dzisiaj jako ojciec widzę, że nie jest to wcale takie proste i oczywiste. Dlatego wracam i będę wracać z miłymi myślami do spotkanych ludzi i do tamtego czasu…

Andrzej „Serek” Seredyński – II miejsce w konkursie Pokolenia Zielonego Liceum (kategoria Wywiad)

Wieloletni nauczyciel w I Liceum Ogólnokształcącym w Miliczu, absolwent Wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego, współzałożyciel i członek władz Stowarzyszenia Absolwentów I LO w Miliczu. Oto, co opowiedział o sobie w wywiadzie
z 2012 r.

Jak Pan trafił do Milicza i Zielonego Liceum?

Pochodzę z Wielkopolski, z powiatu tureckiego, a do Milicza trafiłem
w 1960 r. Wcześniej byłem kierownikiem Wydziału Kultury w Ząbkowicach
Śląskich. Na przyjazd do Milicza namówił mnie mój profesor pedagogiki
z Uniwersytetu Wrocławskiego i pan Antoni Karczmarek, który był wtedy
zastępcą dyrektora liceum – Witolda Krzyworączki. Pamiętam, że jechałem
pociągiem z Kalisza do Wrocławia, zobaczyłem stację Milicz, przypomniałem sobie o mojej rozmowie z wicedyrektorem i po prostu wysiadłem.

Początkowo miałem pracować w Miliczu przez pół roku w ramach zastępstwa, gdyż rozchorowała się nauczycielka historii, ale tak się stało, że zostałem w tym mieście do dziś. Spodobało mi się miasto, ludzie i dziewczyny – to tu poznałem moją żonę. W LO przepracowałem 13 lat. Początkowo uczyłem historii, ale potem doszło wychowanie plastyczne, wychowanie obywatelskie i nauczanie historii w szkole wieczorowej.

Jakie było milickie liceum w latach sześćdziesiątych?

Panował wyż demograficzny i klasy liczyły 40–44 uczniów nie tylko
z całego powiatu, ale również ze Zdun, Krotoszyna, a nawet Wrocławia
i Warszawy. Liceum miało wysoki poziom i dobry procent przyjęć na
studia wyższe. Program nauczania historii był bardzo przeładowany,
dochodziły sprawy gospodarcze, historia ruchu robotniczego. Podręczniki
były nieciekawe i zawierały ogromny zakres materiału, brakowało pomocy
źródłowych.

W pierwszych latach bardzo trudno było wzbogacić lekcje o historię
regionu, wiadomości o Miliczu; brakowało opracowań, bo były to ziemie
poniemieckie. Dlatego w 1964 r. opracowałem broszurę na temat historii
Milicza, wydaną w niewielkim nakładzie 100 szt., która rozeszła się błyskawicznie. W 1963 roku hucznie obchodzono rocznicę zdobycia pełnoletności przez pokolenie, które urodziło się już tutaj, na Ziemiach Odzyskanych. Pod koniec lat 60. zaczęło się ukazywać sporo map i materiałów na temat tych terenów, a ta wiedza zawsze mnie interesowała.

W wielu wspomnieniach absolwentów pojawia się Pan jako
organizator wycieczek po regionie i założyciel koła historycznego.

W liceum od 1964 r. prowadziłem szkolne koło miłośników regionu
pod nazwą „Kasztelania”. Jego pierwszym przewodniczącym był Waldemar
Wencek, drugim Leszek Dobrzyński. Kilku członków „Kasztelanii”
kontynuowało zainteresowania historyczne na studiach z historii lub nauk
politycznych. Jerzy Juchnowski jest obecnie dziekanem Wydziału Nauk
Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego.

Poznawaliśmy przede wszystkim historię naszego regionu, który jest bardzo bogaty pod względem archeologicznym – są tu grodziska, cmentarzyska i inne obiekty wczesnohistoryczne. Z „Kasztelanią” jeździliśmy w te miejsca, a tak się złożyło, że w tym okresie Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego prowadził wykopaliska w Miliczu, w Sułowie i Kaszycach Milickich. Pamiętam, że podczas wizyty w Sułowie, gdzie prowadzono wykopaliska, zastaliśmy to miejsce puste – pracownicy byli akurat na obiedzie. Poszedłem ich szukać, a gdy wróciłem, zobaczyłem – o zgrozo – że moi uczniowie wykopali trzy urny grobowe. Urny wzięliśmy ze sobą do Milicza, miałem sporo kłopotów, ale ostatecznie odwiedziłam Wojewódzki Ośrodek Archeologiczno-Konserwatorski i dzięki uprzejmości dyr. Tadeusza Kaletyna pozwolono; aby urny służyły w naszej szkole jako pomoc naukowa.

W Kaszycach Milickich, już za zgodą archeologów, którzy zakończyli badania, wykopaliśmy kilka drobiazgów, które również trafiły do naszych licealnych zbiorów. „Kasztelania” miała swój proporzec,
prowadziła gabinet historyczny, gdzie zorganizowaliśmy wystawę naszych
znalezisk archeologicznych oraz różnych pamiątek przyniesionych na nasz
apel przez uczniów ze strychów i piwnic. Zbiory były niezwykle ciekawe
– znaczki, monety, pamiątki poniemieckie, ale również pamiątki osadników
z Polski Wschodniej. W naszym zamierzeniu zbiory te miały być zaczątkiem
izby regionalnej, a nawet muzeum regionalnego.

Drugą formą działalności „Kasztelanii” stały się wycieczki krajoznawcze.
Wielkim problemem były wtedy środki transportu, dlatego korzystaliśmy
z uprzejmości miejscowych zakładów pracy – jajczarsko-drobiarskich czy
ówczesnej „Zorzy”. Jeździliśmy w weekendy po Dolnym Śląsku – Trzebnica,
Henryków, Lubiąż – ale również szlakiem piastowskim – Poznań, Gniezno,
Głogów. Spaliśmy w stodołach na sianie, u rodziny i znajomych. Jako
wychowawca bałem się odpowiedzialności za młodzież, ale wtedy młodzież
była bardzo zdyscyplinowana.

Poza tym podejmowaliśmy próby wydawnicze – zbieraliśmy stare
pocztówki z przedwojennego Milicza i chcieliśmy je wydać, niestety bez
sukcesu. Na szczęście to hobby znalazło w Miliczu kontynuatorów. Zbiory
„Kasztelanii” po moim odejściu z liceum zniknęły, ale nie chcę tu i teraz
o tym mówić. W latach 70. podjęto starania o przeznaczenie na muzeum
budynku dawnej szkoły zawodowej przy kościele pw. św. Andrzeja Boboli,
trwały rozmowy z Instytutem Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego,
który miało przekazać do muzeum swoje zbiory archeologiczne, ale po roku
1980 projekt upadł i budynek przeznaczono na mieszkania dla nauczycieli.

Zresztą w latach 60., po zakończeniu wykopalisk na milickim Grodzisku,
w Zielonym Liceum funkcjonowała tzw. izba archeologiczna, jednak potem
zbiory wróciły do Wrocławia. Podobna ekspozycja czasowa była zresztą
w izbie regionalnej prowadzonej przez Aleksandra Kowalskiego.

Czy ówcześni licealiści różnili się od obecnych?

W tamtych czasach uczniowie obowiązkowo nosili tarcze i mundurki. Nie do pomyślenia było, by uczeń chodził po mieście po godz. 20:00.
Wieczorne seanse w kinie były owocem zakazanym. Nie stwierdzaliśmy
przypadków pijaństwa i używania narkotyków, choć uczniowie popalali papierosy. Była to bardzo zdyscyplinowana, a zarazem fajna i głodna wiedzy młodzież, choć zdarzały się sytuacje, które z pozoru przeczą tej tezie. Aby zainteresować bardziej młodzież historią, wpadłem na pomysł popularyzacji czytelnictwa książek historycznych popularnonaukowych. W porozumieniu z bibliotekarką zgromadziliśmy kilkanaście książek dostosowanych tematyką do programów nauczania. Uczniowie w każdym semestrze musieli wykazać się krótką relacją z tej lektury w zaszycie przedmiotowym. Okazało się jednak, że wielu uczniów odpisywało od kolegów relacje i wybierało najcieńsze książki. Jako nauczyciela spotkało mnie wiec niepowodzenie i musiałem się z tym pogodzić.

Jak wyglądały relacje między uczniami a gronem pedagogicznym?

Moim zdaniem nauczyciele bardziej interesowali się młodzieżą, nie
tylko w szkole. Odwiedzaliśmy także uczniów w domach, szczególnie tych
dojeżdżających, sprawdzając ich warunki bytowe, możliwości dojazdu do
szkoły itp. Inne kłopoty były z dziećmi ze środowiska ludzi wykształconych,
a inne środowiska wiejskiego. Ale uczniowie ze wsi, mimo braków w edukacji, byli bardzo ambitni i często przeganiali mieszczuchów. Każdy nauczyciel prowadził kółko zainteresowań, bardzo egzekwowano powinności ucznia, reagowano na łamanie regulaminu również po zajęciach lekcyjnych.

Wychowawca był odpowiedzialny za swoją klasę. Moim wychowankiem
i starostą klasy był Edmund Bienkiewicz, który już wtedy miał duże poważanie, ale ja jako wychowawca miałem do niego czasem uwagi, bo Edek krył często winnych i w przypadku jakiejś mniejszej lub większej „afery” potrafił wyegzekwować wszystko od kolegów i ja właściwie nie musiałem na nic reagować. Każdy wychowawca bronił swoich wychowanków, szczególnie na radzie pedagogicznej. Starsze pokolenie nauczycieli z trudem akceptowało nowoczesne zachowania uczniów i aktualną modę. My, młodsi stażem, wstawialiśmy się za uczniami u przedwojennych nauczycieli, bo przecież świat szedł do przodu.

To były czasy PRL-u, już nie stalinizmu, ale wiele faktów i problemów
dotyczących naszej historii było pomijanych w procesie nauczania. Czy uczniowie zadawali Panu trudne pytania?

Jest takie przysłowie: „Historia vitae magistra” (historia nauczycielką
życia), ale niekiedy rozmija się ono z rzeczywistością. Jest też przysłowie,
że historia lubi się powtarzać. W rozumieniu i popularyzowaniu historii
były i są białe plamy. Ówczesny program nauczania był tak skonstruowany,
że musiałem na lekcjach gnać z omawianiem materiału, by zrealizować
założenia programu. Ale były rozmowy, pytania bardziej zainteresowanych
uczniów, którzy chcieli rozszerzyć wiedzę podręcznikową. Wiele trudnych
problemów omawialiśmy na kole historycznym. Starałem się uczyć faktów
i ocenę pozostawiałem uczniom, gdyż zdawałem sobie sprawę, że wiedzę
o niektórych wydarzeniach mieli również z innych źródeł – od kolegów,
rodziny i znajomych.

W podręczniku była przesadna ilość materiału dotyczącego spraw społecznych i ruchu robotniczego. Tzw. białe plamy – np. Katyń – były programowo pomijane. O 11 listopada mogliśmy mówić i nauczać, ale nie mogliśmy świętować tego dnia jako Święta Niepodległości, choć jednego roku zorganizowaliśmy spotkanie „Kasztelanii”, na którym śpiewaliśmy pieśni legionowe i omawialiśmy materiały z tego okresu. Już po pierwszych maturach okazało się, że musiałem zrewidować swoje podejście do programu nauczania historii. Dlatego orientując się w poziomie wiedzy uczniów i ich zainteresowaniach, starałem się wymagać od słabszych uczniów bardziej faktów i wydarzeń, a tylko od zdolnych umiejętności ich oceny.

Niepokojące są dla mnie informacje o cięciach w obecnym programie
nauczania godzin lekcji historii oraz rezygnacji z nauczania dziejów współczesnych. Jak widać, nadchodzą czasy, że uczniowie zainteresowani historią będą musieli się jej uczyć – jak wtedy, za czasów PRL-u – w dużej mierze we własnym zakresie.
Źródło: Publikacja Moje Zielone Liceum, rozmawiała
Magdalena Fortuniak

W latach 1978–2006 nauczyciel fizyki, techniki, matematyki
i PO, a w latach 1989–1999 dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego
w Miliczu oraz (do likwidacji w 1995 r.) Liceum Medycznego w Miliczu, organizator Szkoły Muzycznej I Stopnia w Miliczu. Absolwent Wydziału Matematyczno-Fizyczno-Chemicznego Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Szkoły Oficerów Rezerwy przy WSWCh w Krakowie. Instruktor ZHP, retman hufca ZHP Milicz. W latach 2002–2008 prezes zarządu oddziału ZNP w Miliczu. Od 2007 r. prezes Stowarzyszenia „Uniwersytet Trzeciego Wieku w Miliczu”. Oto, co opowiedział o sobie w wywiadzie z Małgorzatą Czapczyńską w 2012 r.

Jak wspomina Pan swoje lata pracy spędzone w I LO w Miliczu?

Nie sposób w kilku słowach przedstawić wspomnień z 28-letniego dynamicznego, pełnego wydarzeń i zwrotów okresu pracy w Zielonym Liceum. Z grubsza mogę podzielić ten czas na trzy bardzo różne pod względem wspomnień okresy.

Jaki był pierwszy?

Pierwszy obejmuje moją pracę w charakterze nauczyciela, wychowawcy
i instruktora harcerskiego, a więc pracę bezpośrednio z uczniami. Okres ten
jest bogaty we wspólne obozy, biwaki, wycieczki, zimowiska. Nawet w stanie wojennym potrafiliśmy wyjechać w góry czy pod żagle na Mazury, wioząc ze sobą koleją wszystko: od proszku i mydła po chleb, konserwy, jajka itd.

Przypominam sobie, że zamiast kartkowych konserw otrzymaliśmy wtedy
w przeddzień wyjazdu surowe, świeże mięso – mamy uczestników stanęły
jednak na wysokości zadania, robiąc przetwory w wekach, które zabraliśmy na obóz. Atrakcją były zimowiska organizowane w szkołach we Wróblińcu, Czatkowicach czy Mirsku w Kotlinie Kłodzkiej.

Niezwykle miło wspominam wyprawy w Bieszczady, gdzie smażyliśmy
placki na rozgrzanym w ognisku kamieniu, bo patelnia została porwana przez wiatr przy przejściu przez Bukowe Berdo. Na postoju każdy chciał, by to z jego plecaka zabrano konserwy do przygotowania posiłku, bo przecież wszystko, co było potrzebne, nieśliśmy na własnych plecach. Wraz z uczniami byliśmy stałymi gośćmi w schronisku Liczyrzepa w Karpaczu czy w urokliwych Bielicach w pobliżu Śnieżnika. Często wspominam wspólne biwaki w Nowym Zamku i czas spędzony na skrobaniu szkłem kadłubów żaglówek.

Latem organizowaliśmy obozy żeglarskie w Lginiu, Łebie, Powidzu czy na
Mazurach, wędrówki po Karkonoszach, Beskidach, Bieszczadach i Tatrach.
Okres pracy w charakterze nauczyciela fizyki to także wieczorne malowanie liter greckich i portretu Einsteina w gabinecie fizycznym, doświadczenia z silnikiem odrzutowym czy parowym, to wspólne z uczniami szukanie wyjaśnień zachodzących w przyrodzie zjawisk.

Kolejne wspomnienia łączą się pewnie z pracą na stanowisku
dyrektora?

Tak. Drugi okres to praca na stanowisku dyrektora, gdy w nowej rzeczywistości w 1999 r. pierwszy raz oficjalnie w szkole obchodziliśmy Święto Niepodległości 11 listopada. Wraz z uczniami, wicedyrektorką i nauczycielami zainicjowaliśmy wiele przedsięwzięć, takich jak finały Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy (inicjatywę Jurka Owsiaka wsparliśmy w Miliczu już od pierwszej edycji), nawiązanie współpracy z przedwojennymi absolwentami szkoły, a przez nich ze szkołami w Niemczech – Gimnazjum w Springe i Grundschule w Ganderkesee, organizacja festynów dla dzieci z okazji Dnia Dziecka – z których dochód przeznaczony był na Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci i Osób Niepełnosprawnych, stypendium im. Łucji Skibińskiej. Dzięki pomocy Uniwersytetu Wrocławskiego w naszej szkole powstała jedna z pierwszych na Dolnym Śląsku pracownia komputerowa oraz centrum edukacji ekologicznej.

Organizowaliśmy finały olimpiad geograficznych, wyjazdy na basen i narty, zainicjowaliśmy powstanie szkoły muzycznej. Organizowane każdego roku
bale sylwestrowe zasilały budżet komitetu rodzicielskiego. W szkole działały koła sportowe, teatr, chór i niezależna gazeta. Wszystko dzięki zaangażowaniu nauczycieli i wspierającej mnie wicedyrektor Katarzyny Podfigurnej.

Jak wspomina Pan współpracę z gronem nauczycielskim?

Grono integrowało się na wyjazdowych radach pedagogicznych,
wycieczkach i wspólnych spotkaniach przy grillu, organizowanych nawet pod kasztanami na boisku szkolnym. Tworzyliśmy wspaniały zespół i zawsze będę dumny, że z tymi ludzi przyszło mi pracować.
Potem rozpoczął się jednak kolejny okres pracy w I LO, gdy przestał
Pan być dyrektorem. Nie był to chyba łatwy czas dla Pana.
Był to powrót do pracy dydaktycznej, samotna walka o godność,
możliwość pozostania w szkole i przejścia na emeryturę w tej placówce oraz działalność związkowa, w której udało się po batalii sądowej odzyskać fundusz socjalny zabrany przez powiat, uporządkować sprawy pracownicze w szkołach – wypracowałem regulaminy, rozpoczęli działalność społeczni inspektorzy BHP, powstał Uniwersytet Trzeciego Wieku. Ale to już inna bajka.

Jeśli porówna Pan siebie i swoich kolegów z czasów licealnych do
dzisiejszej młodzieży, to w jakim stopniu młodzież jest dzisiaj inna?

Wszystko się zmienia, ale młodzież zawsze jest tak samo głodna wiedzy,
pełna entuzjazmu, ciekawa i dociekliwa, szukająca przygody i możliwości
samorealizacji. Właśnie te cechy, charakterystyczne dla każdego młodego
pokolenia, szkoła powinna wzmacniać i wykorzystywać.

Najtrudniejszy egzamin w pana życiu to…?

Ten egzamin jest dopiero przede mną. To pogodzenie się z przemijaniem,
przygotowanie i aktywne przejście przez ostatni etap życia w zgodzie
z naturą.
Źródło: Publikacja Moje Zielone Liceum, rozmawiała
Małgorzata Czapczyńska

Urodzony w 1933 r. – zmarł w 2017 r. Wieloletni nauczyciel j. rosyjskiego w I LO w Miliczu. Absolwent Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego, kierunek filologia rosyjska. Od 1958 roku nauczyciel Szkoły Podstawowej i Liceum Ogólnokształcącego w Miliczu. Działacz społeczny, sportowy i związkowy, kilka kadencji pełnił funkcję prezesa Oddziału ZNP w Miliczu. Przewodniczący Zarządu Sekcji Emerytów i Rencistów ZNP, były członek Zarządu Okręgu Dolnośląskiego we Wrocławiu. Oto, co opowiedział o sobie w wywiadzie z Krystianem Okoniem w 2012 r..

Jak trafił Pan na teren dzisiejszego powiatu milickiego?

Urodziłem się 27 listopada 1933 roku we wsi Dermanka, 8 kilometrów
od miasta powiatowego Kostopol. Jest to w tej chwili północno-zachodnia
część Ukrainy, województwo łuckie. Moi rodzice pochodzą z powiatu
tarnobrzeskiego. Matka urodziła się w Zakrzowie, teraz jest to dzielnica
Tarnobrzegu, natomiast mój ojciec troszkę dalej, w Alfredówce, miejscowości znajdującej się w kierunku na Dębe i Rozalin.

Posłano mnie do szkoły ukraińskiej, ponieważ polskiej akurat w okolicy
nie było. Spędziłem tam około dwóch miesięcy. Bardzo słabo pamiętam te
lekcje. Przypominam sobie, że zaczynały się od jakiejś modlitwy, odmawianej w języku ukraińskim, której dokładnie nie umiałem, bo byliśmy Polakami. Miejscowość Dermanka, w której się urodziłem, była wielonarodowościowa, mieszkali tam Polacy, Ukraińcy, Czesi, a także Niemcy.

W tamtym czasie przeżyłem rzeź ukraińską na Wołyniu. Kilkakrotnie
nocowaliśmy u sąsiada – Niemca, ponieważ jego banderowcy by nie
podejrzewali. W moim domu zbierały się rodziny, którym udzielaliśmy
schronienia. Bywało i tak, że nocowało u nas wiele rodzin. W czerwcu 1943
roku Niemcy zabrali całą moją rodzinę: ojca, matkę, babcię, mnie i dwójkę
mojego rodzeństwa do Równego i osadzili nas w koszarach wojskowych.
Ile miał Pan wtedy lat? Miałem wówczas 10 lat, natomiast moja siostra miała 6, a brat zaledwie rok. Każdego dnia naszego pobytu w tych koszarach codziennie rano odbywał się apel. Wtedy to wybierano na wywóz do Niemiec tych, którzy zdaniem Niemców nadawali się do pracy. Następnie przerzucono nas do miejscowości Zdułbonów, do baraków przy cementowni. Stamtąd przeniesiono nas z powrotem do Równego, ale nie do dobrze znanych nam koszarów, lecz do budynku więziennego. Panowały tam straszne warunki.

W październiku wydano rozkaz, że wszyscy mają opuścić więzienie.
Trafiliśmy wówczas do miejscowości Brody. Ojciec udał się do Polskiego
Czerwonego Krzyża i dzięki temu wyrobiono nam od razu tzw. kenkarty,
czyli dowody tożsamości. Już stamtąd na własną rękę pociągiem przez Lwów udaliśmy się do Tarnobrzegu. W 1945 roku ojciec wyjechał na zachód do Kobylina, stamtąd do Krotoszyna do Urzędu Repatriacyjnego i otrzymał
gospodarkę w Wyganowie.

Kiedy podjął Pan decyzję, żeby związać swoje przyszłe życie z nauką
i zostać nauczycielem?

Najpierw chciałem dostać się do szkoły oficerskiej. Był właśnie nabór
dla młodzieży, która skończyła dziewiątą klasę. Nie było mi jednak dane dostać się do armii, ponieważ moja kandydatura została odrzucona. Powód? Był to okres, kiedy nasiliła się kolektywizacja majątków ziemskich, a że mój ojciec był indywidualnym rolnikiem, władzy to ideologicznie nie odpowiadało. Dokończyłem jeszcze dwa lata nauki w liceum i wtedy spróbowałem się dostać na rusycystykę. Języka rosyjskiego zacząłem uczyć się w liceum i postanowiłem iść na uniwersytet i poszerzać tę wiedzę. Bardzo chciałem studiować w Rosji, ale niestety to się nie udało. Proponowano mi inne kierunki, niezwiązane z pedagogiką, czyli budowę maszyn, budownictwo itd.

Nie uległ jednak Pan naciskom i nie dał za wygraną.

Tak, to prawda. Pozostałem przy swoim. Wydaje mi się, że to chyba przez
sentyment do nauczycielki języka rosyjskiego, która nas uczyła, postanowiłem pójść na studia. Dostałem się na jedną z wrocławskich uczelni.

Kiedy rozpoczął Pan pracę w I Liceum Ogólnokształcącym
w Miliczu?

Podczas pierwszego roku studiów pojechałem do Iwin niedaleko
Bolesławca, gdzie poznałem swoją przyszłą żonę, repatriantkę z Francji. Żyję z nią już ponad 50 lat. Po skończeniu pierwszego roku studiów byłem już żonaty i kontynuowałem studia, które kończyłem w 1958 roku. To właśnie wtedy, 12 sierpnia urodził mi się pierworodny syn Krzysztof. Natomiast 16 sierpnia przyjechałem do Milicza, żeby podjąć pracę w szkole podstawowej i I LO. Zaledwie cztery dni po narodzinach syna jako świeżo upieczony tata zacząłem pracę jako nauczyciel.

Jak wspomina Pan tamten okres?

Bardzo miło. Do pracy przyjmował mnie dyrektor Witold Krzyworączka.
Był bardzo serdeczny i niezwykle zadowolony, że pojawił się rusycysta, i to
w dodatku mężczyzna. Przedtem pracowała tu kobieta, którą zastąpiłem. Zacząłem 16 sierpnia 1958 roku, pracowałem do 1990 roku, czyli 32 lata. W zasadzie to 34, ponieważ jeszcze przez dwa lata miałem w I LO kilka godzin zajęć. Na emeryturę przeszedłem w 1990 roku, czyli „wyzyskują” w tej chwili Państwo już 22 lata, będąc „stypendystą” ZUS-u.

Uczył Pan języka rosyjskiego, który był z góry narzuconym
przedmiotem. Czy uczniowie przyjmowali to z pokorą i czy przedmiot
ten cieszył się wśród nich dużym zainteresowaniem?

Ma Pan rację, wówczas język rosyjski był obowiązkowy, natomiast
inne języki zachodnie były do wyboru. Polityka miała bardzo duży wpływ
na to, czego uczono w szkole. Z uczniami było naprawdę różnie, ale uczyli
się wszyscy, żeby przynajmniej tę trójkę dostać. Nie można było mówić
o jakimkolwiek buncie. Po prostu było widać, że niektórzy niechętnie się
uczyli, czego pewnie w dorosłym życiu żałują. Najczęściej bywa tak, że
do pewnych spraw trzeba dojrzeć. Przy różnych okazjach spotykam się
z wieloma ludźmi, którzy dziękują mi, że uczyłem ich języka rosyjskiego, bo
w tej chwili wykorzystują go w swojej pracy zawodowej.

Czy jakiś uczeń z tamtego okresu zapadł Panu szczególnie w pamięć?

Spod moich rąk wyszło sześcioro studentów, którzy także studiowali
rusycystykę bądź też mieli szansę studiować w Związku Radzieckim, np.
w Charkowie. Pamiętam dobrze pana Wiesława Ciesielskiego, który swego
czasu był wiceministrem finansów. Studiował w Moskwie ekonomię. Był
on wychowankiem z klasy, którą prowadziłem. Ciesielski był najlepszym
uczniem z rocznika 1972. Ta klasa w dalszym ciągu utrzymuje kontakty ze
sobą.

Nie zajmował się Pan wyłącznie nauczaniem języka rosyjskiego…

Będąc nauczycielem j. rosyjskiego w I Liceum Ogólnokształcącym
w Miliczu, działałem jednocześnie na rzecz różnych organizacji i instytucji.
Wspomnę jedynie o kilku. W okresie od 1972 do 1975 roku w Zarządzie
Powiatowym Szkolnego Związku Sportowego pełniłem funkcję sekretarza
i byłem odpowiedzialny za całokształt spraw związanych z rozwojem sportu szkolnego. Ponadto organizowałem rozgrywki oraz imprezy sportowe na terenie ówczesnego powiatu milickiego. Od 1 czerwca 1979 roku byłem członkiem Zarządu Oddziału PTTK „Barycz” w Miliczu, a od 6 maja 1981 r. przewodnikiem turystyki pieszej. W 1977 r. dyrektor I LO w Miliczu powołał mnie do pełnienia funkcji komendanta szczepu ZHP.
W latach 1982–1985 byłem członkiem komisji dyscyplinarnej przy
wojewodzie wrocławskim, a nawet przez wiele lat sędziowałem rozgrywki
piłkarskie na terenie powiatu w klasie „C”.

W 1958 r. wstąpiłem do Związku Nauczycielstwa Polskiego, do którego należę do dziś. Pełniłem tam szereg funkcji, a od 2010 r. jestem członkiem Okręgowej Komisji Rewizyjnej ZNP. Będąc członkiem Głównej Komisji Rewizyjnej, miałem możliwość zorganizowania i wyposażenia klubu. Byłem także radnym dwóch kadencji w gminie Milicz.

Czy oprócz tego znajdywał Pan czas na jakieś szczególne zainteresowania?
Od prawie samego początku pracy w Miliczu interesuję się wędkarstwem,
ogrodnictwem oraz brydżem. Mamy w Miliczu bardzo silną grupę brydżystów. Gram w lidze okręgowej, od 2005 roku jestem członkiem Brydżowego Klubu Sportowego „Miles” w Miliczu, a od 1986 r. organizuję cotygodniowe turnieje brydża sportowego. Przy okazji gram w bilard i organizuję rozgrywki dla chętnych.

Źródło: Publikacja Moje Zielone Liceum, rozmawiał
Krystian Okoń